Terapia behawioralno-poznawcza to jeden z najpopularniejszych nurtów, w którym pracują psychoterapeuci. Nie bez powodu CBT cieszy się tak dużym zainteresowaniem wśród klientów, pacjentów oraz specjalistów – w licznych badaniach naukowych udowodniono, że jest to podejście bardzo skuteczne, sprawdzające się w leczeniu różnych problemów oraz zaburzeń. Na czym polega i dla kogo polecana jest psychoterapia CBT?
Psychoterapia CBT – jakim podejściem wyróżnia się ten nurt?
Psychoterapia CBT, z angielskiego cognitive-behavioral therapy, skupia się na zmianie sposobu myślenia człowieka oraz modyfikacji jego zachowań. Za jej twórcę uznaje się m.in. Aarona Becka, znanego również ze stworzenia skali depresji. Według założeń tego nurtu, zaburzenia psychiczne, objawy psychopatologiczne, a także dysfunkcjonalne zachowania są efektem błędów poznawczych, które swoje źródło mają w dzieciństwie lub też pojawiają się w wyniku traumatycznych wydarzeń. Wśród błędów poznawczych można wymienić m.in.:
- złudzenie kontroli,
- efekt skupienia,
- uogólnianie,
- myślenie dychotomiczne,
- opieranie się tylko na emocjach,
- selektywna uwaga,
- etykietowanie,
- pochopne wnioskowanie,
- wyolbrzymianie i minimalizowanie.
To oczywiście tylko kilka przykładów na to, jakie “filtry” nakłada na naszą rzeczywistość mózg, a które w pewnym momencie mogą stać się mocno uciążliwe dla Klienta. Terapia behawioralno-poznawcza ogranicza więc sposoby radzenia sobie, które się nie sprawdzają, pozwalając je zastąpić nowymi procesami, nie sprawiającymi cierpienia. Celem psychoterapii CBT jest oczywiście poprawa jakości Twojego życia, co natomiast dodatkowo odróżnia ją od innych nurtów, jest jej krótkoterminowy charakter. Zwykle bowiem liczba spotkań wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu. Oczywiście są wyjątki, gdzie praca z terapeutą poznawczo-behawioralnym trwa dłużej.
Terapia behawioralno-poznawcza – na czym polega współpraca pomiędzy psychoterapeutą a klientem
Wiemy już na czym polega terapia behawioralno-poznawcza, warto jednak zwrócić uwagę także na inny aspekt spotkań z psychoterapeutą, a mianowicie na to, jak istotna jest dobra współpraca. Wiele będzie zależało oczywiście od Ciebie, jednak musisz również czuć, że specjalista jest zaangażowany, autentyczny i empatyczny, aby móc się otworzyć na zmiany. Pamiętaj o tym, że w przypadku każdego nurtu – nie tylko psychoterapii CBT – ważny jest Twój komfort. Jeśli uznasz, że dana metoda nie jest odpowiednia dla Ciebie, porozmawiaj o tym podczas psychoterapii lub porusz ten temat na konsultacji u psychologa. Rezygnacja z danej metody w żadnym wypadku nie oznacza porażki. Na czym polega więc współpraca już stricte podczas sesji terapeutycznych? Jest to rozmowa, dialog, w czasie którego wspólnie z terapeutą będziesz analizować różne sytuacje, a następnie szukać błędów poznawczych, wpływających na Twoje dotychczasowe myśli, emocji oraz zachowanie.
Zadania domowe w terapii poznawczo-behawioralnej
Jednak terapia behawioralno-poznawcza to proces, który toczy się nie tylko w gabinecie. Decydując się na ten nurt musisz być przygotowany na to, że po każdym spotkaniu otrzymasz do wykonania “zadanie domowe”, mające na celu wsparcie oraz utrwalenie procesu zmian. Oprócz dodatkowych ćwiczeń, terapeuci korzystają także z innych narzędzi, do których należą m.in. dialog sokratejski, ekspozycja, zapis myśli.
Dla kogo będzie odpowiednia terapia behawioralno-poznawcza?
Dla kogo początkowo polecana była psychoterapia CBT? Kiedy Aaron Beck rozpoczął obserwację zachowań oraz przeżyć pacjentów, miał on do czynienia przede wszystkim z osobami chorującymi na depresję. Kiedy uzyskał grant naukowy na badania dotyczące terapii poznawczej, otworzył on pracownię badań nad depresją, stąd też pierwotnie terapia behawioralno-poznawcza była polecana w przypadku diagnozy epizodu depresyjnego. Jak się jednak okazało, jest ona skutecznie również u pacjentów z innymi zaburzeniami, takimi jak:
- dystymia,
- choroba dwubiegunowa,
- zaburzenia lękowe,
- lęk paniczny,
- fobia społeczna,
- zaburzenia hipochondryczne,
- trudności w relacjach,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
- zaburzenia osobowości,
- zaburzenia odżywiania,
- uzależnienia,
- niska samoocena,
- zaburzenia psychotyczne (np. schizofrenia),
- kryzysy życiowe (śmierć bliskiego, rozwód, choroba).
Jak jednak zostały potwierdzone informacje dotyczą skuteczności psychoterapii CBT? Warto wiedzieć, że nurt ten jest stale udoskonalany, aby oferować skuteczne metody leczenia. Stosowane kroki oraz techniki zostały uznane za efektywne, co ma również wpływ na krótkotrwały okres spotkań. W przypadku bardziej złożonych problemów czas ten naturalnie się wydłuża, jednak każdy aspekt jest indywidualnie dopasowywany do danej osoby. Obecnie w psychoterapii mówi się o tzw. trzeciej fali terapii behawioralno-poznawczej, a dzieli się ją na terapię schematów, terapię opartą na uważności, terapię akceptacji i zaangażowania oraz terapię dialektyczno-behawioralną.
Jaki nurt terapii wybrać?
Psychoterapia CBT – skąd mam wiedzieć, czy będzie odpowiednia dla mnie? Jeśli masz już diagnozę, może to być pewne ułatwienie w przypadku wyboru odpowiedniego nurtu. Terapia behawioralno-poznawcza ma jasną strukturę oraz określone cele, jeśli więc na początek takie podejście wydaje Ci się odpowiednie, warto dać mu szansę. Z pewnością dużym plusem dla wielu osób będą też spotkania z aktywnym psychoterapeutą, który zapewnia psychoedukację, wspiera, wyznacza zadania. Psychoterapię CBT stosuje się nie tylko podczas spotkań indywidualnych, ale też spotkań grupowych oraz spotkań z parami. Można więc powiedzieć, że nurt ten wyróżnia się dość wszechstronnym podejściem, a przede wszystkim bardzo dużą skutecznością. Jeśli chciałbyś lub chciałabyś skorzystać z terapii behawioralno-poznawczej, na naszej stronie internetowej możesz łatwo zarejestrować się na spotkanie z wykwalifikowanym psychologiem i psychoterapeutą. W przypadku, kiedy pozostajesz pod opieką psychiatry, warto z nim skonsultować wybór odpowiedniego nurtu terapeutycznego.
Terapia poznawczo-behawioralna dla dzieci
W pracy z dziećmi najczęściej korzysta się z technik terapii CBT. Tak też pracują niektóre specjalistki w naszym centrum psychoterapii, dzięki czemu mogą jak najlepiej wspierać dzieci i młodzież w ich trudnościach.