Myśląc o zaburzeniach odżywiania, wiele osób z pewnością od razu pomyśli o anoreksji oraz bulimii. Wbrew pozorom, nie tylko te dwie jednostki chorobowe zaliczają się do tego typu problemów psychicznych. Jak jednak dochodzi do tego, że dana osoba zaczyna cierpieć na zaburzenia odżywiania? Jak zwykle, geneza jest o wiele bardziej skomplikowana, niż tylko chęć schudnięcia. Zapraszamy do lektury.  

Zaburzenia odżywiania i ich rodzaje – anoreksja, bulimia

Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) oraz bulimia (żarłoczność psychiczna) to zaburzenia odżywiania specyficzne. Co ciekawe, klasyfikuje się je jako choroby cywilizacyjne – ich przyczyn upatruje się w niezdrowym obrazie kobiecego oraz męskiego ciała, który był promowany zwłaszcza na początku lat 2000. Obecne działania ruchu body positivity, zmiana kanonów urody oraz rozwój myśli feministycznej sprawiły, że anoreksja i bulimia nie jest już tak ogromnym problemem w społeczeństwie. Nie zmienia to oczywiście faktu, że dalej każda z tych jednostek chorobowych to poważne zaburzenie odżywiania, które zagraża zdrowiu i życiu osobom na nie cierpiącym. W obu przypadkach najważniejsza staje się bowiem kontrola nad wagą, którą osiąga się za pomocą ekstremalnych wysiłków (głodzenia się, nadmiernych ćwiczeń, stosowania środków przeczyszczających, wymiotowania). Nawet w przypadku niedowagi osoba chora ma zaburzony obraz siebie, a liczne problemy zdrowotne nie są tak ważne, jak pozostanie chudym.

Rodzaje zaburzeń odżywiania – zaburzenia niespecyficzne

Zaburzenia odżywiania niespecyficzne to m.in. zespół przeżuwania, zespół nocnego jedzenia, jedzenie kompulsywne oraz napady nocnego objadania się. Dla wielu osób sporym zaskoczeniem może być to, że zachowania, które sami praktykują, to również choroba. Dobrym przykładem jest jedzenie kompulsywne, wynikające tak naprawdę z potrzeby “przejedzenia” emocji. Charakterystyczne cechy takiego zachowania to zachcianki, ochota na konkretne rodzaje przekąsek (jeśli jesteś głodna lub głodny, to zjesz cokolwiek), wyrzuty sumienia połączone z brakiem kontroli (np. wiesz, że jeśli zjesz więcej niż jedno ciastko, będziesz się źle czuć, ale zjadasz całe opakowanie). Warto też wspomnieć o tym, że zaburzenia odżywiania najczęściej występują z innymi chorobami psychicznymi, np. depresją, uzależnieniami, a także działaniami autodestrukcyjnymi. Również zaburzenia osobowości sprawiają, że jest się bardziej podatnym na tego typu choroby. 

Na jakie objawy zaburzeń odżywiania należy zwrócić uwagę?

Pomimo tego, że wyróżnia się konkretne zaburzenia odżywiania, pewne schematy zachowań oraz objawy są bardzo charakterystyczne dla wszystkich chorujących. Warto także pamiętać o tym, że samo zaburzenie odżywiania może być objawem jeszcze innych problemów psychicznych. Co jednak powinno zwrócić naszą uwagę?

• Pomijanie posiłków, bawienie się jedzeniem, wymyślanie wymówek, aby nie siąść do stołu czy nie pójść do restauracji
• Obsesja na punkcie zdrowego odżywiania
• Stosowanie restrykcyjnych diet
• Samodzielne gotowanie – po to, aby nie jeść tego samego, co znajomi lub rodzina
• Jedzenie w samotności
• Wycofanie się z życia towarzyskiego
• Zamartwianie się wagą, temat diety i chudnięcia staje się jedynym, który interesuje chorą osobę
• Nałogowe wręcz przeglądanie się w lustrze
• Częste ćwiczenia do maksimum wytrzymałości
• Stosowanie ziołowych herbatek lub innych produktów, które w założeniu mają wspomóc odchudzanie
• Spożywanie bardzo dużych porcji jedzenia (napady)
• Problemy ze szkliwem (świadczące o wymuszaniu wymiotów)
• Wyrażanie obrzydzenia w stosunku do siebie, swojej wagi, swoich nawyków (“Jestem obrzydliwą świnią, wczoraj zjadłam kawałek pizzy”).

Jeśli martwi Cię zachowanie córki lub syna, czy też dorosłej koleżanki lub kolegi, zawsze możesz skorzystać z pomocy psychologa. Podczas rozmowy ze specjalistą przedstawisz swoje obserwacje i objawy, jakie zauważyłeś/zauważyłaś oraz dowiesz się, jak możesz poruszyć ten temat w spokojnej rozmowie.

Przyczyny zaburzeń odżywiania – występowanie wśród kobiet i mężczyzn

Jakie są przyczyny zaburzeń odżywiania? Jak już zostało wspomniane, na początku lat 2000 ogromny wpływ miały aspekty takie jak promowanie bardzo szczupłych sylwetek, m.in. w telewizji oraz w magazynach. Oczywiście, dla wielu osób wychudzone ciało wciąż będzie tym idealnym, na szczęście w ostatnich latach w tych kwestiach wiele się zmieniło i uczymy się patrzeć na wszystkie ciała pozytywnie
i z miłością. W kwestii przyczyn, psycholodzy zajmujący się terapią osób z zaburzeniami odżywiania, wymieniają najczęściej:

• bycie nieakceptowanym wśród rówieśników, doświadczenie znęcania się
• brak akceptacji własnego ciała i jego zaburzony obraz
• skomplikowane relacje rodzinne – począwszy od nadopiekuńczości, aż po ogromne wymagania, które są stawiane choremu/chorej
• tendencja do bycia perfekcyjnym
• choroby współistniejące, np. depresja lub zaburzenia osobowości
• doświadczenie traumatycznych sytuacji życiowych (może to być molestowanie seksualne)
• w przypadku osób, które są związane np. ze sportem, baletem, czy modelingiem, istotnym czynnikiem będzie też presja środowiskowa

Na koniec warto wspomnieć, że zaburzenia odżywiania to choroba, na którą cierpią zarówno dziewczynki i kobiety, ale też chłopcy i mężczyźni. Przeważająca ilość przypadków dotyczy jednak dziewczyn poniżej 18. roku życia.

Jak leczyć zaburzenia odżywiania? Jakie są rokowania?

W Centrach Psychoterapii Happylife można liczyć na wsparcie i leczenie w zakresie zaburzeń odżywiania takich jak anoreksja, bulimia, kompulsywne objadanie czy ortoreksja.