Śmierć, niestety, prędzej czy później w jakiś sposób dotyka każdego z nas. Umierają dziadkowie, rodzice, przyjaciele i życiowi partnerzy. Niektórzy doświadczają też utraty dziecka. Co dalej? Pozostaje żałoba, etap trudny i bolesny, jednak przejście przez ten proces jest konieczny. Nie chodzi bowiem o to, aby zapomnieć o zmarłym, ale aby ponownie odnaleźć wewnętrzny spokój oraz akceptację.
Etapy żałoby: zaprzeczenie
Byłeś/byłaś świadkiem śmierci bliskiej osoby, a może dopiero przekazano Ci tę informację. Z pewnością czujesz się oszołomiony/oszołomiona, “na szczęście” przed Tobą dni wypełnione załatwianiem spraw urzędowych, organizacją pogrzebu i stypy, poinformowanie rodziny oraz grona znajomych, pracodawcy, etc. Dlaczego “na szczęście”? Bo wszystko to pozwala nie myśleć o tym, co się stało, a także ignorować emocje, które się w Tobie kłębią. A czujesz się dziwnie, bo przecież cały czas może się okazać, że to pomyłka i bliski zaraz zadzwoni lub zapuka do drzwi. Psychologiczne etapy żałoby pozwalają nam poradzić sobie z emocjami, a zaprzeczenie jest pierwszym z pięciu stanów, których doświadczamy. O tym, jak długo trwa żałoba i jak radzić sobie w żałobie jeszcze porozmawiamy, skupmy się jednak na początku. Zmierzenie się ze świadomością, że dziadek, babcia, tata, mama, mąż czy żona już nie wrócą, jest bardzo ciężkie, jednak koniecznie. Nie oznacza ono też akceptacji tego, co się stało. Jednak w pewnym momencie, kiedy skończą się uroczystości i stypa, w końcu dotrze do Ciebie, że nic nie można zmienić.
Etapy żałoby: gniew i bunt
Żałoba to doświadczenie, które każdy przeżywa trochę inaczej, jednak gniew i bunt zawsze pojawiają się w którymś momencie tego procesu. Gniewać można się na zmarłego – bo umarł i Cię zostawił, gniewać można się też na lekarzy, którzy nie potrafili wyleczyć bliskiej osoby, a także na sprawcę wypadku. Oprócz gniewu, często też obserwuje się agresję, na przykład w stosunku do rodziny, przyjaciół, złorzeczyć można nawet bogu. Zdarza się, że osoby wierzące po śmierci bliskiego odcinają się od religii, nie znajdując w niej pocieszenia. Etapy żałoby nie przebiegają tak samo u każdego, o czym warto pamiętać. Jednak zawsze po etapie zaprzeczenia przeżywamy ogromny, przejmujący ból, ciągle też myślimy o bliskim i potrzebujemy jego obecności. Uczulamy też, że wydarzenia takie jak śmierć mogą prowadzić do depresji, dlatego też jeśli zaobserwowałeś u bliskiej Ci osoby, która doświadcza żałoby, niepokojące objawy, koniecznie z nią o tym porozmawiaj i poproś ją, aby skorzystała z pomocy psychologa lub psychiatry.
Etapy żałoby: dezorganizacja oraz depresja
Etapy żałoby to oczywiście nie tylko smutek, ale kalejdoskop emocji. Czasami osoba, która doświadcza żałoby, na pierwszy rzut oka radzi sobie doskonale: pracuje, poświęca się hobby, spotyka się ze znajomymi. Bywa jednak tak, że aby uciszyć smutek, niektórzy rzucają się w wir obowiązków i zobowiązań. Żałoba to również poczucie beznadziei, braku celu, samotność oraz poczucie lęku. Zarówno pierwszy, jak i drugi przykład zachowania są ogromnie wyczerpujące psychiczne, a także fizycznie. Ważne jest to, aby uświadomić sobie, że nie ma drogi powrotnej do “poprzedniego” życia. Powolna adaptacja do nowej sytuacji i danie szansy temu, co może Cię czekać w przyszłości to istotna część żałoby, którą trzeba przejść. Pomimo ogromnych zmian, których nie potrafisz jeszcze zaakceptować, jeszcze możesz być szczęśliwa lub szczęśliwy.
Etapy żałoby: akceptacja
Akceptacja tego, co się stało, dla niektórych może być bardzo ciężka, a nawet powodować wyrzuty sumienia. Jednak żałoba kiedyś się kończy, a uczucia zostaną przepracowane. Każdy, kto doświadczył tej tragedii i musiał pochować bliską osobę, doskonale wie, że wypracowanie nowej codzienności jest naprawdę trudne, jednak nie jest niemożliwe. Przy wsparciu rodziny oraz przyjaciół z pewnością doświadczenie etapów żałoby będzie łatwiejsze, dlatego warto mieć sieć wsparcia i nie odcinać się od pomocy. Nawet jeśli w pewnym momencie potrzeba samotności jest silniejsza od Ciebie, postaraj się po prostu to zakomunikować, a nie ignorować próby nawiązania kontaktu. Kwestia tego, jak radzić sobie w żałobie jest bardzo indywidualna, naturalnym natomiast jest chęć pomocy osobie, która przeżywa żałobę. Twoje dziecko, znajoma czy też przyjaciel na pewno nie obrażą się, jeśli powiesz im, że chciałbyś lub chciałabyś sama odwiedzić cmentarz albo spędzić ciche popołudnie.
Jak długo trwa żałoba? Czy jestem w żałobie za krótko, a może za długo?
Żyjemy w społeczeństwie, w którym każdy ocenia każdego, nawet w przypadku sytuacji takich jak żałoba. Nie jest to oczywiście regułą, jednak wiele osób boi się, co pomyślą o nich inni. Warto więc odpowiedzieć jasno na pytanie “jak długo trwa żałoba?”. Nie ma określonego czasu na poradzenie sobie z utratą bliskiej osoby. Oczywiście, jeśli po roku lub dwóch nie potrafisz dalej normalnie funkcjonować lub utknęłaś/utknąłeś na pewnym etapie żałoby, koniecznie należy udać się do psychologa lub psychiatry. Jednak jeśli akceptacja przyjdzie wcześniej, nie oznacza to, że nie kochałaś/kochałeś zmarłego.
Żałoba – kiedy udać się psychologa?
Żyjemy w społeczeństwie, w którym każdy ocenia każdego, nawet w przypadku sytuacji takich jak żałoba. Nie jest to oczywiście regułą, jednak wiele osób boi się, co pomyślą o nich inni. Warto więc odpowiedzieć jasno na pytanie “jak długo trwa żałoba?”. Nie ma określonego czasu na poradzenie sobie z utratą bliskiej osoby. Oczywiście, jeśli po roku lub dwóch nie potrafisz dalej normalnie funkcjonować lub utknęłaś/utknąłeś na pewnym etapie żałoby, koniecznie należy udać się do psychologa lub psychiatry. Jednak jeśli akceptacja przyjdzie wcześniej, nie oznacza to, że nie kochałaś/kochałeś zmarłego.
Jak sobie radzić w żałobie? Gdzie szukać pomocy w tym ciężkim czasie?
Na pytanie, jak sobie radzić w żałobie, trudno jest dać jednoznaczną odpowiedź, ponieważ każdy ten etap przeżywa inaczej. Na jednych najlepszy wpływ będą miały spotkania z rodziną, a dla drugich samotne przeżywanie straty. Zawsze warto też skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Nawet jeśli będzie to terapia krótkoterminowa, może ona dużo pomóc. Pamiętaj, że nie ma dobrego oraz złego sposobu na to, jak radzić sobie w żałobie. Jeśli mierzysz się ze swoimi emocjami i przeżywasz je, zamiast ignorować, jesteś na dobrej drodze do tego, aby zaakceptować to, co się wydarzyło w Twoim życiu. W Centrum Psychoterapii Happy-life przyjmuje między innymi psychotraumatolog, który może pomóc osobom po traumatycznej utracie bliskich.